دوشنبه ۲۵ دی ۰۲ | ۱۷:۵۴ ۰ بازديد
به تقسیم اموال به جا مانده از متوفی بین وراث قانونی ایشان بر اساس طبقات ارث، انحصار وراثت گفته میشود. برای انجام تقسیم ارث باید مراحلی طی شود تا گواهی انحصاروراثت دریافت شود. در ادامه مقاله درباره مراحل، انواع آن، طبقات وراث و نمونه دادخواست انحصار وراثت توضیح میدهیم.
انواع انحصاروراثت
انحصاروراثت به دو نوع محدود و نامحدود تقسیم میشود. زمانی که اموال به جا مانده از متوفی کمتر از ۵۰ میلیون تومان باشد انحصاروراثت محدود و زمانی که ماترک متوفی بیشتر از ۵۰ میلیون تومان باشد، انحصاروراثت نامحدود انجام میشود. انحصاروراثت محدود و نامحدود از نظر مراحل اداری و مدارک مورد نیاز مشابه میباشند. فقط انحصاروراثت نامحدود یک مرحله اضافی چاپ آگهی در روزنامه کثیرالانتشار برای اطمینان از عدم حضور ورثه دیگر دارد. گواهی انحصاروراثت محدود توسط وکلای متخصص انجام این کار ۲۰ روز و نامحدود ۵۰ روز زمان میبرد.
در صورتی که میخواهید بدانید انحصار وراثت محدود و نامحدود چه تفاوتی دارند، می توانید مقاله تفاوت انحصار وراثت محدود و ناحدود را مطالعه کنید.
مراحل انحصار وراثت
انحصار وراثت توسط وکیل، وراث قانونی متوفی و افراد ذینفع انجام میشود. هر کدام از این افراد قصد انجام انحصاروراثت را داشته باشند باید این مراحل را انجام دهند. همچنین در این باره به شما پیشنهاد میکنیم مقاله آیا انحصار وراثت اجباری است را مطالعه نمایید.
دریافت گواهی فوت
بعد از فوت متوفی باید وراث ایشان به سازمان ثبت احوال مراجعه کنند و گواهی فوت را دریافت کنند. حتی افرادی که خارج از کشور هستند باید گواهی فوت را به رویت سفارت برسانند و آن را ترجمه و به وزارت امورخارجه ایران ارسال کنند. بر اساس ماده ۲۲ قانون ثبت احوال: “وفات هرکس اعم از ایرانی یا خارجی و همچنین ولادت طفلی که مرده به دنیا آمده یا بلافاصله پس از ولادت بمیرد باید به مامور یا نماینده ثبت احوال اعلام شود. وفات ایرانیان در خارج از کشور به ماموران کنسولی محل اقامت یا به نزدیکترین ماموران کنسولی ایران یا به سازمان ثبت احوال کشور اعلام میشود. اعضای خانواده، افراد فامیل که در زمان فوت حضور داشتند، مالک ملکی که متوفی در آن فوت کرده، کارکنان قبرستان، ماموران انتظامی و امداد میتوانند این گواهی را دریافت کنند.
مراجعه به شورای حل اختلاف
در این مرحله باید وکیل، وراث یا افراد ذینفع به همراه گواهی فوت و مدارک شناسایی تمام وراث به شورای حل اختلاف شهری که محل آخرین سکونت متوفی بوده، مراجعه کنند. طبق ماده ۲۰ قانون آیین دادرسی مدنی: دعاوی راجع به ترکه متوفی اگر چه خواسته، دین و یا مربوط به وصایای متوفی باشد تا زمانی که ترکه تقسیم نشده در دادگاه محلی اقامه میشود که اخرین اقامتگاه متوفی در ایران، آن محل بوده. اگر اخرین اقامتگاه متوفی معلوم نباشد، رسیدگی به دعاوی یاد شده در صلاحیت دادگاهی است که اخرین محل سکونت متوفی در ایران، در حوزه آن بوده است.
مشخص کردن مالیات بر ارث
یکی از مدارکی که برای دریافت گواهی انحصاروراثت نیاز است مشخص کردن مالیات اموال به جا مانده از متوفی است. برای این کار باید وراث یا وکیل قانونی ایشان به اداره مالیات مراجعه کند و بر اساس اموال متوفی مالیات بر ارث را مشخص کند. اموالی مانند وجوه بازنشستگی، پس انداز و مزایای خدمت سربازی، وسایل خانه متوفی معاف از مالیات و اموالی مانند ملک و املاک، وسایل نقلیه، سپردههای بانکی و … دارای مالیات هستند. مالیات بر ارث بسته به نوع اموال و طبقات ارث متفاوت است. مالیات طبقه دوم و سوم از طبقه اول بیشتر است.
مراجعه به شورای حل اختلاف
بعد از مشخص کردن مالیات باید وراث یا وکیل قانونی ایشان به همراه مدارک به شورای حل اختلاف مراجعه و دادخواست گواهی انحصاروراثت را تنظیم و ثبت کنند. برای مراجعه مجدد به شورای حل اختلاف مدارک زیر مورد نیاز است:
شناسنامه همه وراث
کارت ملی همه وراث
گواهی فوت
اشتسهادیه انحصار وراثت
وصیت نامه
رسید مالیاتی از اداره مالیات
عقدنامه یا سند طلاق (در صورت تاهل متوفی)
عدم حضور ورثهی دیگر
برای انحصاروراثت نامحدود به دستور دادگاه یک آگهی در روزنامههای کثیرالانتشار چاپ میشود و مشخصات متوفی در آن قید میشود. این آگهی تا یک ماه اعتبار دارد اگر در این زمان فردی ادعا کرد از وراث متوفی است پروسه انحصار وراثت تغییر میکند. اگر به دادگاه اثبات شود ادعای ایشان درست بوده جز وراث حساب میشود در غیر این صورت گواهی صادر میشود. اگر متوفی در روستا زندگی میکردند به جای چاپ آگهی در روزنامه کثیرالانتشار یک آگهی در دیدرس همه اهالی روستا قرار میگیرد تا در صورت حضور ورثه دیگر اطلاع رسانی شود. نمونه آگهی به صورت زیر است: آقا/خانم ………. دارای شناسنامه شماره ……. به شرح دادخواست به کلاسه ………. از این شورا درخواست گواهی حصر وراثت نموده و چنین توضیح داده که شادروان ……….. به شناسنامه شماره ………. در تاریخ ………در اقامتگاه دائمی خود بدرود زندگی گفته و ورثه حین الفوت آن مرحومه منحصر است به: آقای………..نام پدر………تاریخ تولد……… شماره شناسنامه………. شماره ملی…….. برادر متوفیه آقای……….نام پدر……….تاریخ تولد………..شماره شناسنامه……….شماره ملی………برادر متوفیه آقای………نام پدر……….. تاریخ تولد……….شماره شناسنامه……….شماره ملی……….خواهر متوفیه و جز نامبردگان ورثه دیگری ندارد.
طبقات وراث
بر اساس قانون ورثه به سه طبقه تقسیم میشوند:
طبقه اول وراث شامل پدر، مادر، فرزند و نوه متوفی میشود.
طبقه دوم را پدربزرگ، مادر بزرگ، خواهر، برادر و فرزندان آنها را تشکیل میدهد.
در طبقه سوم خاله، عمو، عمه، دایی و فرزندان آنها حضور دارند.
در صورت حضور هر فردی از طبقه اول طبقه دوم و سوم ارث نمیبرند.
انحصار وراثت ایرانیان خارج از کشور
ایرانیان در هر کشوری که حضور داشته باشند برای احوال شخصیه (ازدواج، طلاق، ارث و وصیت) باید مطایق قوانین جمهوری اسلامی ایران پیش روند. برای انحصار وراثت ایرانیان خارج از کشور، افرادی که خارج از کشور زندگی میکنند اگر به عنوان ورثه هستند باید از طریق سامانه ثنا یا سامانه میخک به یک وکیل انحصار وراثت ایرانیان خارج از کشور وکالت دهند تا به جای ایشان در مراحل دریافت گواهی حضور پیدا کنند. برای استفاده از سامانه میخک باید ابتدا در این سامانه ثبت نام و مشخصات وکیل و نوع وکالتنامه را وارد کنند. بعد از دریافت کد رهگیری باید یک وقت احراز هویت به صورت حضوری یا اسکایپی (بسته به قانون کشوری که در آن زندگی میکنند) رزرو کنند. بعد از انجام احراز هویت و تائید مدارک وکیل مورد نظر میتواند از وزارت امور خارجه وکالتنامه را دریافت و گواهی را دریافت کند. برای استفاده از سامانه ثنا هم باید در این سامانه ثبت نام، احراز هویت آنلاین را انجام و امضای خود را درج کنند. بعد از انجام این مراحل میتوانند یک قرارداد الکترونیک با وکیل خود امضا کنند تا وکیل به جای ایشان در مراحل حضور و ثبت دادخواست را انجام دهد.
مدارک مورد نیاز برای دریافت گواهی انحصار وراثت
کارت ملی و شناسنامه همه وراث
عقدنامه یا سند طلاق
اسشتهادیه انحصاروراثت
گواهی فوت
رسید مالیات
انواع انحصاروراثت
انحصاروراثت به دو نوع محدود و نامحدود تقسیم میشود. زمانی که اموال به جا مانده از متوفی کمتر از ۵۰ میلیون تومان باشد انحصاروراثت محدود و زمانی که ماترک متوفی بیشتر از ۵۰ میلیون تومان باشد، انحصاروراثت نامحدود انجام میشود. انحصاروراثت محدود و نامحدود از نظر مراحل اداری و مدارک مورد نیاز مشابه میباشند. فقط انحصاروراثت نامحدود یک مرحله اضافی چاپ آگهی در روزنامه کثیرالانتشار برای اطمینان از عدم حضور ورثه دیگر دارد. گواهی انحصاروراثت محدود توسط وکلای متخصص انجام این کار ۲۰ روز و نامحدود ۵۰ روز زمان میبرد.
در صورتی که میخواهید بدانید انحصار وراثت محدود و نامحدود چه تفاوتی دارند، می توانید مقاله تفاوت انحصار وراثت محدود و ناحدود را مطالعه کنید.
مراحل انحصار وراثت
انحصار وراثت توسط وکیل، وراث قانونی متوفی و افراد ذینفع انجام میشود. هر کدام از این افراد قصد انجام انحصاروراثت را داشته باشند باید این مراحل را انجام دهند. همچنین در این باره به شما پیشنهاد میکنیم مقاله آیا انحصار وراثت اجباری است را مطالعه نمایید.
دریافت گواهی فوت
بعد از فوت متوفی باید وراث ایشان به سازمان ثبت احوال مراجعه کنند و گواهی فوت را دریافت کنند. حتی افرادی که خارج از کشور هستند باید گواهی فوت را به رویت سفارت برسانند و آن را ترجمه و به وزارت امورخارجه ایران ارسال کنند. بر اساس ماده ۲۲ قانون ثبت احوال: “وفات هرکس اعم از ایرانی یا خارجی و همچنین ولادت طفلی که مرده به دنیا آمده یا بلافاصله پس از ولادت بمیرد باید به مامور یا نماینده ثبت احوال اعلام شود. وفات ایرانیان در خارج از کشور به ماموران کنسولی محل اقامت یا به نزدیکترین ماموران کنسولی ایران یا به سازمان ثبت احوال کشور اعلام میشود. اعضای خانواده، افراد فامیل که در زمان فوت حضور داشتند، مالک ملکی که متوفی در آن فوت کرده، کارکنان قبرستان، ماموران انتظامی و امداد میتوانند این گواهی را دریافت کنند.
مراجعه به شورای حل اختلاف
در این مرحله باید وکیل، وراث یا افراد ذینفع به همراه گواهی فوت و مدارک شناسایی تمام وراث به شورای حل اختلاف شهری که محل آخرین سکونت متوفی بوده، مراجعه کنند. طبق ماده ۲۰ قانون آیین دادرسی مدنی: دعاوی راجع به ترکه متوفی اگر چه خواسته، دین و یا مربوط به وصایای متوفی باشد تا زمانی که ترکه تقسیم نشده در دادگاه محلی اقامه میشود که اخرین اقامتگاه متوفی در ایران، آن محل بوده. اگر اخرین اقامتگاه متوفی معلوم نباشد، رسیدگی به دعاوی یاد شده در صلاحیت دادگاهی است که اخرین محل سکونت متوفی در ایران، در حوزه آن بوده است.
مشخص کردن مالیات بر ارث
یکی از مدارکی که برای دریافت گواهی انحصاروراثت نیاز است مشخص کردن مالیات اموال به جا مانده از متوفی است. برای این کار باید وراث یا وکیل قانونی ایشان به اداره مالیات مراجعه کند و بر اساس اموال متوفی مالیات بر ارث را مشخص کند. اموالی مانند وجوه بازنشستگی، پس انداز و مزایای خدمت سربازی، وسایل خانه متوفی معاف از مالیات و اموالی مانند ملک و املاک، وسایل نقلیه، سپردههای بانکی و … دارای مالیات هستند. مالیات بر ارث بسته به نوع اموال و طبقات ارث متفاوت است. مالیات طبقه دوم و سوم از طبقه اول بیشتر است.
مراجعه به شورای حل اختلاف
بعد از مشخص کردن مالیات باید وراث یا وکیل قانونی ایشان به همراه مدارک به شورای حل اختلاف مراجعه و دادخواست گواهی انحصاروراثت را تنظیم و ثبت کنند. برای مراجعه مجدد به شورای حل اختلاف مدارک زیر مورد نیاز است:
شناسنامه همه وراث
کارت ملی همه وراث
گواهی فوت
اشتسهادیه انحصار وراثت
وصیت نامه
رسید مالیاتی از اداره مالیات
عقدنامه یا سند طلاق (در صورت تاهل متوفی)
عدم حضور ورثهی دیگر
برای انحصاروراثت نامحدود به دستور دادگاه یک آگهی در روزنامههای کثیرالانتشار چاپ میشود و مشخصات متوفی در آن قید میشود. این آگهی تا یک ماه اعتبار دارد اگر در این زمان فردی ادعا کرد از وراث متوفی است پروسه انحصار وراثت تغییر میکند. اگر به دادگاه اثبات شود ادعای ایشان درست بوده جز وراث حساب میشود در غیر این صورت گواهی صادر میشود. اگر متوفی در روستا زندگی میکردند به جای چاپ آگهی در روزنامه کثیرالانتشار یک آگهی در دیدرس همه اهالی روستا قرار میگیرد تا در صورت حضور ورثه دیگر اطلاع رسانی شود. نمونه آگهی به صورت زیر است: آقا/خانم ………. دارای شناسنامه شماره ……. به شرح دادخواست به کلاسه ………. از این شورا درخواست گواهی حصر وراثت نموده و چنین توضیح داده که شادروان ……….. به شناسنامه شماره ………. در تاریخ ………در اقامتگاه دائمی خود بدرود زندگی گفته و ورثه حین الفوت آن مرحومه منحصر است به: آقای………..نام پدر………تاریخ تولد……… شماره شناسنامه………. شماره ملی…….. برادر متوفیه آقای……….نام پدر……….تاریخ تولد………..شماره شناسنامه……….شماره ملی………برادر متوفیه آقای………نام پدر……….. تاریخ تولد……….شماره شناسنامه……….شماره ملی……….خواهر متوفیه و جز نامبردگان ورثه دیگری ندارد.
طبقات وراث
بر اساس قانون ورثه به سه طبقه تقسیم میشوند:
طبقه اول وراث شامل پدر، مادر، فرزند و نوه متوفی میشود.
طبقه دوم را پدربزرگ، مادر بزرگ، خواهر، برادر و فرزندان آنها را تشکیل میدهد.
در طبقه سوم خاله، عمو، عمه، دایی و فرزندان آنها حضور دارند.
در صورت حضور هر فردی از طبقه اول طبقه دوم و سوم ارث نمیبرند.
انحصار وراثت ایرانیان خارج از کشور
ایرانیان در هر کشوری که حضور داشته باشند برای احوال شخصیه (ازدواج، طلاق، ارث و وصیت) باید مطایق قوانین جمهوری اسلامی ایران پیش روند. برای انحصار وراثت ایرانیان خارج از کشور، افرادی که خارج از کشور زندگی میکنند اگر به عنوان ورثه هستند باید از طریق سامانه ثنا یا سامانه میخک به یک وکیل انحصار وراثت ایرانیان خارج از کشور وکالت دهند تا به جای ایشان در مراحل دریافت گواهی حضور پیدا کنند. برای استفاده از سامانه میخک باید ابتدا در این سامانه ثبت نام و مشخصات وکیل و نوع وکالتنامه را وارد کنند. بعد از دریافت کد رهگیری باید یک وقت احراز هویت به صورت حضوری یا اسکایپی (بسته به قانون کشوری که در آن زندگی میکنند) رزرو کنند. بعد از انجام احراز هویت و تائید مدارک وکیل مورد نظر میتواند از وزارت امور خارجه وکالتنامه را دریافت و گواهی را دریافت کند. برای استفاده از سامانه ثنا هم باید در این سامانه ثبت نام، احراز هویت آنلاین را انجام و امضای خود را درج کنند. بعد از انجام این مراحل میتوانند یک قرارداد الکترونیک با وکیل خود امضا کنند تا وکیل به جای ایشان در مراحل حضور و ثبت دادخواست را انجام دهد.
مدارک مورد نیاز برای دریافت گواهی انحصار وراثت
کارت ملی و شناسنامه همه وراث
عقدنامه یا سند طلاق
اسشتهادیه انحصاروراثت
گواهی فوت
رسید مالیات